ponad trzy dekady po jego śmierci dziedzictwo Michela Foucaulta (1920-1984) nadal ma wpływ na humanistykę. Kluczowe zwroty i pojęcia zaczerpnięte z historycznej twórczości Foucaulta stanowią obecnie część codziennego języka krytyki i analizy., Teksty Foucaulta nadal współbrzmią ze współczesnymi czytelnikami, a ten rezonans może być źle zrozumiany w chronologicznym przeglądzie jego kluczowych idei i dzieł, ponieważ człowiek, który odrzucał pojęcia postępu historycznego-woląc pracować z pojęciem tego, co nazwał przerwą epistemiczną-stworzył dzieła, które nie mogą być starannie dopasowane do skondensowanego i uporządkowanego podsumowania, które wydaje się płynnie przechodzić od jednego tekstu do drugiego., Innymi słowy, czytając jakiekolwiek podsumowanie życia i twórczości Foucaulta, ważne jest, aby myśleć o jego teoriach jako o krytycznej konstelacji, a nie o rozwojowym systemie logicznym., Urodzony w Poitiers we Francji, Foucault uczył się w szkole u wielkiego komentatora Hegla,
Madness and Civilization (1961) był ogromnym Tomem w formie manuskryptu, opublikowanym po francusku na ponad sześćset stronach i w znacznie skróconej formie w jego angielskim tłumaczeniu; niezależnie od tego, która wersja jest czytana, jest potężnym i poruszającym opisem różnych historycznych perspektyw na definiowanie i ograniczanie „szaleństwa”., Główną tezą Foucaulta jest epokowe przesunięcia lub wyrównania między podmiotami uważanymi za szalone, a tymi, którzy są częścią „nieasonowanego” świata ludzkiego: podmiotami, które mają transgresywne i nadmierne seksualności, idee i sposoby zachowania. Przedstawiając te powiązania w całej historii, Foucault dochodzi do narodzin azylu, konstytucji „obłąkanego” podmiotu, umieszczonego w zamknięciu i pod nadzorem naukowym. Zamiast postrzegać to jako postęp, Foucault projektuje taką procedurę jako represyjną i karną., Tekst towarzyszący tej pracy Foucaulta był jego kolejną książką, naissance de la clinique: Une Archéologie du regard medical (1963), przetłumaczoną w 1973 roku jako narodziny kliniki: Archeologia percepcji medycznej. Podczas gdy czołowy semiotyk Roland Barthes chwalił szaleństwo i cywilizację jako „oczyszczające pytanie o szaleństwo”, to właśnie krytyka Jacques 'a Derridy –” Cogito i historia szaleństwa „– otrzymała najbardziej wybuchową odpowiedź od Foucaulta w postaci wściekłego eseju opublikowanego dziewięć lat później jako „moje ciało, ten papier, ten ogień”., Foucault spotkał się ze znacznie szerszą reakcją opinii publicznej na swoje trzecie główne studium historyczne Les Mots et les choses: une Archéologie des sciences humaines (1966) przetłumaczone w 1970 roku jako The Order of Things: an Archaeology of the Human Sciences.
metoda 'archeologiczna' stosowana przez Foucaulta miała ogromny dług wobec filozofa Friedricha Nietzschego: tam, gdzie historycy szukali kiedyś powiązań i ciągłości rozwoju w czasie, Foucault, idąc za Nietzschem, szukał historycznych przerw i pęknięć., W porządku rzeczy szkicuje a priori dyskursy, które stanowią wiedzę o świecie i bycie, dyskursy, które tworzą „episteme” danego okresu. Na przykład, w tym, co Foucault nazywa „klasyczną” myślą, metafizyka jest możliwa dzięki pojęciu skończoności ludzkiej (w odniesieniu do sił, które przekraczają ludzkość); dla Foucaulta, epistemiczna zmiana występuje, gdy skończoność człowieka jest mierzona Nie w odniesieniu do czegoś innego (powiedzmy, Boga), ale kiedy jest mierzona w swoich własnych terminach (powiedzmy, fizjologii lub Nauk o ciele)., Innymi słowy, nowoczesność tworzy epistemiczny przełom, w którym metafizyka zostaje zastąpiona samoodrefleksyjną wiedzą o rzeczywistej ludzkiej egzystencji (naukach humanistycznych, humanistycznych itp.). Jednak nowoczesność ustępuje z kolei miejsca kolejnym gwałtownym zrywom epistemicznym: z okresu, w którym Foucault kończy swoją książkę (koniec lat 60.), z jej politycznymi i intelektualnymi wstrząsami we Francji oraz wzrostem myśli strukturalistycznej i poststrukturalistycznej., Obecnie a priori czyli paradygmat egzystencji staje się dla Foucaulta językiem-powstaniem filozofii językowych, modeli komunikacji, Lingwistyki Saussurskiej, semiotyki i tak dalej. To one stanowią „podmiot” i w ten sposób zaczynają wymazywać i wymazywać wcześniejsze pojęcia egocentrycznej podmiotowości, człowieczeństwa i tego historycznie zlokalizowanego podmiotu znanego jako „człowiek”., Kontrowersyjna teza Foucaulta w porządku rzeczy wywołała wiele entuzjastycznych dyskusji, ale z perspektywy czasu intrygujące jest to, że Foucault nazwał ten entuzjazm „pasją do pojęć i tego, co nazwę „systemem””.6 porządek rzeczy był dla Foucaulta czymś więcej niż tylko innym sposobem robienia historii: była to rewolucja w myśleniu. Aby wyjaśnić swoją metodologię i jej pełne implikacje, Foucault podjął pracę nad wysoce abstrakcyjną pracą L ' archéologie du savoir( 1969), przetłumaczoną w 1972 roku jako Archeologia wiedzy., Poststrukturalistyczny teoretyk Gilles Deleuze szkicuje podejście Foucaulta:
nie ma nic przed wiedzą, ponieważ wiedza, w nowej koncepcji Foucaulta, jest zdefiniowana przez kombinacje widzialne i artykulowalne, które są unikalne dla każdej warstwy lub sformułowania historycznego. Wiedza jest praktycznym zbiorem, „mechanizmem” stwierdzeń i widoczności.,należy tu dodać, że różne permutacje wiedzy nie zmierzają do jakiegoś ostatecznego, wielkiego celu, a zatem metoda archeologiczna Foucaulta jest odporna na myśl Heglowską:
można zobaczyć, w jakim stopniu uwolniła się od tego, co jeszcze nie tak dawno stanowiło filozofię historii, od stawianych przez nią pytań (o racjonalność czy teleologię rozwoju historycznego (devenir), o względność wiedzy historycznej, o możliwość odkrycia lub nadania znaczenia w inercji przeszłości i w niedokończonej całości).teraźniejszości).,
poza atakiem na uogólnione pojęcie bardziej tradycyjnych studiów historycznych, jest to dorozumiana krytyka heglowskiej filozofii historii i fenomenologii Ducha. Foucault mówi więc, że w tradycyjnym podejściu, czyniąc historię myśli „lokusem nieprzerwanych ciągłości”, podmiot konstruowany jest z góry w sposób wysoce abstrakcyjny, zapewniając jednocześnie „uprzywilejowane schronienie dla suwerenności świadomości”., Taka analiza sugeruje, że filozofia historii inwestuje w to, co nieciągłe, tylko po to, aby uzyskać bezpieczny zwrot: to, co nieciągłe, umieszcza się w szeregu kontrolowanym przez siły postępującego rozwoju/ewolucji. Koncentracja Foucaulta na metodologicznym poziomie analizy jest próbą zakwestionowania uogólnionych kategorii teleologicznych i „totalizacjach”, na przykładzie „Ducha absolutnego” Hegla, a także próbą przedstawienia nie-podmiotowego opisu przecinających się dziedzin nauki, które otaczają i konstruują nauki podmiotu.,
w odchodzeniu od tego, co Foucault nazywa „unitami” dyskursu, na przykładzie klasycznych pojęć: książki, twórczości, intencji autorskiej, powrotu do własnej obecności i powrotu do początków, wszystkie te humanistyczne pojęcia są odrzucane z konsekwencją ponownego skupienia się od interpretacji do opisu funkcjonalnego. Tak więc, jak zauważa krytyk Gary Patroning, sformułowana w archeologii metoda „archeologiczna” jest „historyczną metodą dociekań, zajmującą się nie możliwościami strukturalnymi, ale rzeczywistymi zdarzeniami i ich skutkami”., Foucault określa to, co nazywa formacją dyskursywną, która ma cztery podstawowe elementy. Jak zauważa patroszenie, są to: przedmioty, o których mowa w jego wypowiedziach, rodzaje postury poznawczej i autorytetu, pojęcia, w odniesieniu do których są formułowane, oraz tematy lub teoretyczne punkty widzenia, które rozwijają., Patroning podkreśla, że ta sama formacja dyskursywna może być użyta jako
nośnik dyskursu o różnych systemach obiektów, skategoryzowanych w kategoriach różnych ram pojęciowych, a jej stwierdzenia będą miały różne modalności enuncjacyjne i mogą rozwijać bardzo zróżnicowane teoretyczne punkty widzenia . . . Foucault nie uważa formacji dyskursywnej za wyróżniającą się jednością (np. przedmiotów, pojęć, metod) dostarczoną przez jej elementy., Formacja dyskursywna jest raczej „systemem dyspersji” dla swoich elementów: definiuje pole, w którym można rozmieścić wiele różnych, nawet sprzecznych ze sobą, zestawów elementów.
’jedność' każdej konkretnej formacji dyskursywnej jest określona przez reguły jej działania. Foucault twierdzi, że istnieją cztery „typy” reguł rządzących formacją: (1) Zasady tworzenia przedmiotów; (2) Zasady tworzenia pojęć; (3) zasady określające różne procedury interwencji; (4) zasady kształtowania strategii., Jest tu pewien stopień Post-teoretyzowania, w którym Foucault reartykuluje metodologię swoich wcześniejszych prac, a więc bardziej kładzie nacisk na „jedność” wcześniejszych formacji dyskursywnych, niż na ich status jako systemów dyspersji. Widać to również w zakresie, w jakim pewne „zasady” mają pierwszeństwo przed innymi., Deleuze uważa jednak, że Foucault kładzie „podwaliny pod nową pragmatykę”, ponieważ „reguły” określają sposoby działania elementów systemu względem siebie; nie ma transcendentalnego zestawu reguł, które wyrastałyby ponad formację dyskursywną, aby uporządkować i opisać wszystkie inne.,
podczas gdy wszystkie teksty Foucaulta szybko wpłynęły na świat Teorii Literatury i innych metodologie w naukach humanistycznych – zwłaszcza gdy zaczął odwiedzać USA na początku lat 70. – być może jego surveiller et punir: naissance de la prison (1975), przetłumaczony w 1977 roku jako discipline and punir: the birth of the prison, nadal inspiruje krytyków literackich., Nie chodzi tu o tematykę książki, ale o metaforę zinternalizowanej inwigilacji, ucieleśnioną najbardziej pamiętnie w więziennym projekcie Jeremy ' ego Benthama zwanym panopticon. Koncepcja „mikrofizyki władzy” Foucaulta sugeruje, że nowoczesne metody dyscyplinarne są internalizowane i wytwarzają podmioty, które są tworzone poprzez sieć relacji. Tradycyjne „odgórne” pojęcie władzy zostaje zastąpione przez takie, które jest poziome, a nie pionowe., Panopticon, więzienie, w którym więźniowie uważają się za całkowicie inwigilowanych, funkcjonuje jako metafora wyjaśniająca, w jaki sposób i dlaczego badani modyfikują własne zachowanie. Panopticon, zastosowany do niezliczonych tekstów literackich, żyje w niezliczonych dziełach Teorii Literatury. Samoregulacja jest analizowana z innej perspektywy w ostatnich pracach Foucaulta, serii badań zatytułowanej Historia seksualności., Pod wieloma względami ta pozorna zmiana ostrości, z dyskursów dyscyplinarnych i instytucji, które radykalnie się zmieniły i zmieniły, na dyskursy ciała i seksualności, może być główną kontynuacją twórczości Foucaulta, ponieważ reżimy cielesne zawsze były podtekstem, jawnym lub ukrytym, tekstowym lub autobiograficznym, w jego podejściu; wpływ Foucaulta pozostaje wysoki, ponieważ współczesna humanistyka podąża za trajektoriami jego myśli i nieciągłymi, ale identyfikowalnymi konturami jego mapy produkcji wiedzy i bytu.